Voorwerk Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 6 Hoofdstuk 7
Pagina 109. Verhoor Westerling, 6 juli 1949, NL-HaNA, Justite/excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 109. Vermeulen vertrekt op 14 januari 1947. Rapporten Enthoven en Van Rij-Stam.
Pagina 109. Gesprek met Lia Hidskes-Bellink, 20 augustus 2003.
Pagina 110. Seminarie voor travestiete priesters ter hoogte van kustkampong Segeri, zie Sulawesi Celebes. Indonesië Reisbilbiotheek, Periplus Editions, p. 90.
Pagina 110. Voorlopige Instructies t.b.h.v. de actie van Olt. Vermeulen, mondeling te bespreken door Lt. Krol. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 110. Rapport-Van Rij-Stam, p. 33.
Pagina 110. Over de hardheid van het leven in Pare2. Stufkens' voorganger, Majoor Le Roy, was gesneuveld 4 okt 1946 bij Sawitoh, Soepa. NA nr. 210. Ook in: Het Dagblad 9 oktober 1946.
Pagina 110. Quote '...U moet veel harder slaan...' in: Rapport-Van Rij-Stam, p. 22.
Pagina 110-111. Het woord 'alleen' is onderstreept in origineel. NA NEFIS, Buitenkantoor Makassar, 26-11-1946. NL-HaNA, NEFIS en CMI, 2.10.62, nr. 1317, p. 5.
Pagina 111. Typering Rijborz in rapport-Van Rij-Stam, uitgetikte versie p. 67 e.v.
Pagina 111. Quote 'De Olt. was zeer streng...' in: Verklaring Militie-opperwachtmeester A. Schultz voor het Hoog Militair Gerechtshof, 16 juli 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr.86.
Pagina 111. 'het gebeurde...' in: rapport-Van Rij-Stam, uitgetikte versie p. 64. Ook: Verklaring Militie-opperwachtmeester A. Schultz voor het Hoog Militair Gerechtshof, 16 juli 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr.86.
Pagina 111. Quote Stufkens in Rapport-Van Rij-Stam, uitgertikte versie, p. 40.
Pagina 112-113. Arrestantenregister politie Pinrang in NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 112-113. Vergelijk het arresantenregister in NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86 met een foto van het monument:
http://be-bobstudio.blogspot.nl/2010/11/monument-korban-40000-jiwa.html
Pagina113. Quote Vaandrig KNIL ('Niet die!') in: Verklaring Jurgen Renke Onken, korporaal Militaire Politie, op 2 mei 1949 voor het HMG. Vaandrig Haacke zou bij het naar voren zetten van Andi Isa en Andi Mapatola geroepen hebben: 'Niet die! Niet die!'. In: NL-HaNA, Krijgsraden te Velde, 2.09.19, inv.nr. 182, verklaring Onken.
Pagina 114. 'Het was absoluut verboden...' in Verklaring Militie-opperwachtmeester A. Schultz voor het Hoog Militair Gerechtshof, 16 juli 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr.86.
Pagina 114. Gesprek Wim, 8 juli 2003.
Pagina 114-115. Uitspraak vrouw van Wim, 8 juli 2003.
Pagina 115. Verklaring G. Hasan Alamoedi, inclusief uitspraaak 'sebentar klaar'. Verklaring waarschijnlijk afgelegd voor Officier van Justitie te Makassar, 4 april 1947. In: NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 115. Zijn vader Albert Riborz is voormalig houtvester in Opper-Silezië, tekent daar in 1887 voor het Indische leger en maakt dan een reis van 55 dagen naar Java om daar aan het Hof van Prins Poerbonagoro in Solo te gaan werken. De Duitse lucht van de naam Riborz wordt later afgeschud tot Rijborz. Gesprek Caesar Rijborz, 21 oktober 2012. Het nieuwe van de dag, 12-2-1938, p. 3. Gesprek met Ceasar Rijborz. Het begrip 'rebosan' in: Victor Zimmerman: De Kraton van Soerakarta in het jaar 1915. Tijdschrift voor Indische Taal-, Land- en Volkenkunde, deel LVIII, Weltevreden/Den Haag 1919, p. 307 en 333.
Pagina 115. NL-HaNA, Cie. Gedragingen en Onderscheidingen knil, 2.10.58, inv.nr. 2235
Pagina 115-116. biografie Rijborz. Rapport-Van Rij-Stam, uitgetikte versie p. 67.
Pagina 116. Gevechten waaraan Rijborz meedeed tijdens Japanse inval in Indonesié. Gesprek Caesar Rijborz, 21 oktober 2012.
Pagina 116. Rapport-Van Rij-Stam, uitgetikte versie p. 67.
Pagina 116. NL-HaNA, Cie. Gedragingen en Onderscheidingen knil, 2.10.58, inv.nr. 2235; Gesprek Caesar Rijborz, 21 oktober 2012; rapport-Van Rij-Stam, uitgetikte versie p. 67
Van Rij-Stam.
Pagina 116. Gesprek Hay, 13 april 2003.
Pagina 116-117. Verklaring G. Hasan Alamoedi op 4 april 1947, waarschijnlijk voor tegenover de Officer van Justitie te Makassar. In: NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86; tevens in Rapport-Van Rij-Stam, uitgetikte versie p. 54-55.
Pagina 117. Vergelijk het arresantenregister in NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86 met een foto van het monument:
http://be-bobstudio.blogspot.nl/2010/11/monument-korban-40000-jiwa.html
Pagina 117. Hoofdinspecteur van Politie ('...Dit is jullie voorland...') is verklaring Pleun van der Plank, Hoofdinspecteur van Politie, afgelegd voor het Hoog Militair Gerechtshof in 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 117. Verklaring G. Hasan Alamoedi op 4 april 1947, waarschijnlijk voor Officer van Justitie te Makassar. In: NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 117. Melding actie Madalo-Tjempa. In Van Rij/Stam, IJzereef, De Moor.
Pagina 118. Actie in Abokangeng. Gehele verhaal van actie op pagina 118 behalve doodschieten katibs gebaseerd op rapport-Van Rij-Stam, p. 66; Verklaring A. schultz voor HMG, 17 juli 1949 (In NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86); rapport-Enthoven, p. 35. Doodschieten katibs in verklaring van de Aroe Paseno Andi Tingga, bestuurder van Passeno, afgelegd 27 april 1949 voor het HMG. In NL-HaNA, Krijgsraden te Velde, 2.09.19, inv.nr. 182.
Pagina 118. Verklaring La Tjindallo. NL-HaNA, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 118. '...aan deze vertoning het land had...'. Verklaring opperwachtmeester Schultz op 16 juli 1949 voor het HMG. In NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 119. Verklaringen Stufkens, Rijborz en Vermeulen over Abokangeng in rapport Van Rij-Stam.
Pagina 119. Gesprek Peter, 17 juli 2003.
Pagina 119. Padakalawa, Talabangi, Malimpoeng. Acties en getallen ontleend aan rapport-Van Rij-Stam; rapport-Enthoven, o.a. p. 35; NL-HaNA, Strijdkrachten Ned.-Indië, 2.13.132, inv.nr. 3363; NIMH, Collectie Nederlands-Indië 1945-1950, inv.nr. 0111/5.
Pagina 120. 'De Soekarno van Celebes' in: Interview J.B. Vermeulen te Oss, 2 juli 1983, KITLV, collectie IJzereef, H1284, inv.nr. 59, p. 2. De bezwaren tegen de datoe van Soepa worden het scherpst benoemd in een vergadering van militaire en civiele bestuurders. Aanwezig: Kolonel De Vries, chef-staf GOB Luit.Kol. Breemouer, Westerling, Vermeulen, resident ZC Lion Cachet, de Officier van Justitie [c.q. auditeur-militair] in makassar mr. A.G. Veldhuis en anderen. 22 januari 1947. In: KITLV, Collectie Lambers, H973, inv.nr. 44.
Pagina 120. Opsluiten Datoe van Soepa (DS) en zijn gevolg in: van Rij-Stam, p. 57.
Pagina 120-121. Opvattingen van de bestuur over de Datoe van Soepa geuit op vergadering in Makassar, 22 januari 1947. Aanwezig: Kolonel De Vries, chef-staf GOB Luit.Kol. Breemouer, Westerling, Vermeulen, resident ZC Lion Cachet, de Officier van Justitie [c.q. auditeur-militair] in makassar mr. A.G. Veldhuis en anderen. In: KITLV, Collectie Lambers, H973, inv.nr. 44. Vermeulen wordt in het verslag aangeduid als ‘de Cdt. van het Detachement PINRANG der D.S.T. de Olt VERMEULEN.’ KITLV, collectie Lambers, H973, inv.nr. 45.
Pagina 121. '... Dan laat je hem natuurlijk lopen.' in: Interview J.B. Vermeulen, Oss, 2 juli 1983. KITLV, collective IJzereef, H1284, inv.nr. 59, p. 3.
Pagina 120. 'Herstel van orde en rust [...t/m...] Moesti mati' in: Brief van mr. A.G. Veldhuis aan Procureur-generaal H.W. Felderhof naar aanleiding van verzoek PG hem te informeren over situatie rond ex-datoe van Soepa, Abdullah Baoe Masepe, gedateerd 28-1-1946. Met handgeschreven notities van Felderhof. In: KITLV, collectie Lambers, H973, inv.nr. 44.
Pagina 121. Brief van mr. A.G. Veldhuis aan Procureur-generaal H.W. felderhof naar aanleiding van verzoek PG hem te informeren over situatie rond ex-datoe van Soepa, Abdullah Baoe Masepe, gedateerd 28-1-1946. Met handgeschreven notities van Felderhof. In: KITLV, collectie Lambers, H973, inv.nr. 44.
Pagina 121-122. Codetelegram met nummer 1/T9/c van de PG Felderhof aan auditeur-militair [Officier van Justitie] te Makassar, mr. A.G. veldhuis, d.d. 6 januari 1947. Letterlijke tekst: ‘[…] aangelegenheid door mij beschouwd als in noodrecht gegronde miliatire actie stop verz uwerzijds attentie en mij tijdig inlichten als noodzaak ontaardt in noodeloos exces of omstandigheden verzachting toelaten […].’ In: KITLV, collectie Lambers, H973, inv.nr. 45. Met handgeschreven reacties van PG Felderhof in potlood.
Pagina 122. Reactie Officier van Justitie in Makassar. Brief van de Officer van Justitie in Makassar, mr. A.G. Veldhuis, aan de PG d.d. 17 januari 1947. Hierin reageert de OvJ op telegram 1/T9/c en op het eerder door aan hem toegezonden ontwerp van mr. Lambers. In: KITLV, H973, Lambers, nr. 45. Noodrecht midden januari in elk geval toegekend aan Kapitein Horsthuis, omgeving Bonthain; eerste luitenant J. Boom, onderafdelingen Djeneponto, Boeloekoemba en Pangkadjene. Vgl. rapport-Van Rij-Stam.
Pagina 122. Hoofdinspecteur van Politie is Pleun van der Plank. Verklaring Pleun van der Plank, waarschijnlijk voor auditeur-militair in Makassar, 1947, NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86. Van der Plank: ‘Ik had hietoe machtiging gekregen van de kapitein Westerling.’ In: verklaring Van der Plank, NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86. Echter: ‘De heer Westerling weet van zulk een bevoegdheidsverlening aan deze politieman niets af.’ In: rapport-Van Rij-Stam, uitgetikte versie, p. 51.
Pagina 123. '... bepaaldelijk niet te aanvaarden' in: Nota, GEHEIM EIGENHANDIG, van de PG, d.d. 27 januari 1947. In: KITLV, Collectie Lambers, H973, inv.nr. 48, p. 1.
Pagina 123. menselijkerwijs [...t/m...] dat geven zelfs eigen officeiren toe.' in: nota van Lambers aan de PG, gedateerd 25 januari 1947. In: KITLV, Collectie Lambers, H973, inv.nr. 48
Pagina 123. 'Hyperethisch bestuursprul' en andere opvattingen van Spoor en quotes in: De Moor, Generaal Spoor, diverse vindplaatsen, alle citaten letterlijk.
Pagina 123. Gesprek Herman Felderhof, Voorburg, 14 maart 2014.
Pagina 124. Brief van Van Mook met verzoek de zaak ‘aanstonds’ te bespreken met de Legercommandant, de PG en het Binnenlands Bestuur, 30 januari 1947. KITLV, Collectie Lambers, H973, inv.nr. 44.
Pagina 124-125. Aantallen 689 en 563 in: Verklaring Westerling voor HMG, 6 juli 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 125. Verklaring Westerling voor HMG, 6 juli 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 125. Gesprek Jef, 22 januari 2003.
Pagina 125. Interview met J.B. Vermeulen, Oss, 2 juli 1983. Audiotape. KITLV, Collectie IJzereef, H1284. Zie ook KITLV, Collectie IJzereef, H1284, inv.nr. 59, p. 5.
Pagina 125. Beschrijving Mandar en bevolking. NIMH, Collectie Nederlands-Indië 1945-1950, inv.nr. 0111/3, overzicht van de verzetsbewegingen in de afdeling Mandar, juli46-oct47, XVe Bat Inf. Madjene, p. 5.
Pagina 125-126. '... als een soort van gestapo...' en '... Het lijkt gewenst...'in Politiek Verslag over 15-31 januari 1947, NL-HaNA, Alg. Secretarie Ned.-Ind. Regering, 2.10.14, inv.nr. 3215, p. 3.
Pagina 126. Militair-logistieke gegevens in NIMH, Collectie Nederlands-Indië 1945-1950, inv.nr. Krijskundige gebeurtenissen gedurende het eerste kwartaal van 1947, XV- Bat. Inf., 3de Tiralleur-compagnie, p. 1-2. In: NIMH, Collectie Nederlands-Indië 1945-1950, inv.nr. 0111/3. Gehele verdere actie bij Galoeng Lombok voornamelijk gebaseerd op verklaringen en beschrijvingen in: verklaringen voor het Hoog Militair Gerechtshof, NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86; NL-HaNA, Krijsgraden te Velde, 2.09.19, inv.nr. 182; rapport-Van Rij-Stam; rapport-Enthoven.
Pagina 126. Interview met J.B. vermeulen, Oss, 2 juli 1983. Audiotape. KITLV, Collectie IJzereef, H1284.
Pagina 126. 'De troep was doodmoe'. Verklaring van smi (sergeant-majoor instructeur) Jacques Wolff, ondercommandant troep 2. Afgelegd 18 juni 1949 voor het HMG. In: NL-HaNA, Krijgsraden te Velde, 2.09.19, inv.nr. 182, verklaring Wolff.
Pagina 126. 'Het hele gebied was boesoek'. Verklaring Isaaq le Duque, afgelegd voor HMG, 14 april [1949]. In: NL-HaNA, Justutie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 126-127. Verklaring W.F. de Leeuw voor HMG, 22 juni 1947. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 126-127. De gevangenen waren gearresteerd op 29 januari 1947 en konden niet meer worden geplaatst in de civiele gevangenis, die met 60 man al vol zat. Riepma gaf aan De Leeuw toestemming de gevangenen te huisvesten in de militaire tangsi. De Leeuw wordt die ochtend opgehaald door Riepma. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86, verklaring W.F. de Leeuw van 22 april [1949].
Pagina 127. Uitspraak van Vermeulen 'Omdat deze mannen schuldig zijn...' in: Verklaring W.F. de Leeuw voor HMG, 22 juni 1947. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 127. Verklaring Stufkens ('... als een verlengstuk...') in Van Rij-Stam.
Pagina 127. De Leeuw verklaart dat (naast hemzelf) aanwezig zijn op het actieterrein: majoor Stufkens; kapitein Rijborz; onderluitenant Vermeulen; kapitein Doedens; Isaac le Duque, 1e luitenant 3de compagnie XVe Bataljon Infanterie; 1e luitenant Riepma; bestuursassitent Sangkala en de pabitjara van Kaijang (Tinoembang). Vermeulen vraagt aan Riepma wat de meest besmette kampong is, en Riepma wijst de Pabitjara van Baroe aan. Vermeulen loopt daarop 50 meter verder naar de Pabitjara. Erratum: in het boek staat op p. 127 op de laatste regel dat W.F. de Leeuw niet precies kan verstaan wat er wordt gezegd. Deze opmerking is hier niet goed, het betreft een andere getuige die verklaart het gesprek niet goed te hebben gehoord. Zowel De Leeuw als Riepma verklaren over hetgeen Vermeulen tegen de pabitjara van Baroe zou hebben gezegd. De Leeuw verklaart in zijn verhoor van 22 juni 1947 tegenover de Officier van Justitie in Makassar dat Vermeulen tegen de pabitjara zou hebben gezegd: 'Wie van jouw kampongs rampokt?' In zijn verklaring van 22 juni 1949 tegenover het hoog Militair Gerechtshof verklaart De Leeuw dat Vermeulen heeft gezegd: 'Wie van jullie is rampokker?'. Isaac le Duque verklaart op 6 augustus 1947, waarschijnlijk tegenover de Officer van Justitie in Makassar, dat Vermeulen tegen de pabitjara zou hebben gezegd: 'Wie zijn in jouw kampong de rampokkers?' Alle verklaringen in NL-HaNA, 2.09.95, inv.nr. 86. Tevens in: Rapport-Van Rij-Stam, p. 66.
Pagina 128. Isaac le Duque verklaart op 6 augustus 1947 dat de Japanner Yamamoto de leidende figuur in het verzet in het gebied was, dat Yamamoto in het huis van de pabitjara ondergedoken zou hebben gezeten. Duque treft dan tijdens een patrouille het lijk van yamamoto aan (onduidelijk wanneer deze patrouille plaatsvond) en dat een week na de actie van 1-2-1947 in de woning van de pabitjara van Baroe briefjes zouden zijn gevonden waaruit blijkt dat bendeleider Hamasaleh een gewapende aanval op Madjene op 2 februari had voorbereid. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86. Het wapen Colt .45 is genoemd in een Nota ter oriëntatie voor de Procureur-Fiscaal, opgesteld 12-8-1949. In: NL-HaNA, Justitie/Excessen, NA 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 128. '...bijzonder akelig...' in Verkaring Isaak Le Duque, afgelegd 6 augustus 1947, waarschijnlijk voor de auditeur-militair in Makassar. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 128. Gebeurtenissen rond de hadji. Verklaring W.F. de Leeuw voor HMG, 22 april [1949]. NL-HaNA, Justitie, Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 129. Verklaring De Leeuw voor HMG, 22 april [1949]. NL-HaNA, Justitie, Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 129. Verklaring Hadji Mohammed Sarip voor HMG, 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 129. Het vertrek van Vermeulen na het bericht van de hinderlaag. Diverse getuigenissen in NL-HaNA, 2.09.95, inv.nr. 86, onder andere J.B. Doedens, Riepma, Schultzsaling Poea Ingga; tevens verklaring J.B. Vermeulen, waarschijnlijk voor auditeur-militair in Makassar, [1947], Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86. Over de dood van Ockerse zie ook: Politiek Verslag 1-15 februari 1947. In: NL-HaNA, Alg. Secretarie Ned.-Ind. Regering, 2.10.14, inv.nr. 3215, p. 7; emails Ted Okkerse, Canada.
Pagina 130. Verklaring J.B. Vermeulen over hetgeen hij aantrof in de kampongs Segeri en Talolo, waarschijnlijk afgelegd voor de auditeur-militair in Makassar, [1947], Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 130. Verklaring A. Schultz voor HMG, 17 juni 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86.
Pagina 130-131. Situatie op het actieterrein na vertrek Vermeulen, in: rapport-Van Rij-Stam.
Pagin 131. Verklaring J.B. Vermeulen, waarshijnlijk voor auditeur in Makassar, [1947]. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86.
Pagina 131. 'Mana kampong Segeri en Baroe?' in: verklaring Saling Poea Ingga voor HMG, 5 mei 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86.
uitroep Vermeulen 'Waar zijn e mannen van de kampongs baroe, Talolo en segeri?' in: verklaring Hadji Mohammed Sarip voor HMG, 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86.
Pagina 131. Verklaring Hadji Mohammed Sarip voor HMG, 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86.
Pagina 131. 'Nee, wij zijn niet van kampong Baroe maar van kampongs Baroega!' Verklaring Hadji Mohammed Sarip voor HMG, 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86. Belangrijk hier is dat op 5 mei 1949 voor het HMG Poea Sanabo Saleh, 35 jaar, kepela kampong Galoeng2 verklaart dat 'Baroe' een andere naam is voor 'Segeri'. Ten zuidwesten van het actieterrein lag een kampong Baroega, en in de omgeving van Madjene komen kampongs voor met de namen Baroe1, Baroe2 en Baroe3. Het is onduidelijk of bij de uitroep van Vermeulen 'waar zijn de kampongs Segeri en Baroe?' en bij een herhaalde uitroep: 'Waar zijn de mannen van kampongs Baroe, Talolo en Segeri?' hij en anderen eenduidig begrepen welke kampongs er bedoeld werden. In: NL-HaNA, Krijgsraden te Velde, 2.09.19, inv.nr. 182. Zie ook: detailkaart omgeving van Madjene, NIMH.
Pagina 131. 'Semoea diboenoeh, tembak!' in: verklaring Hadji Mohammed Sarip voor HMG, 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86.
Pagina 131. 'Boenoeh semoea!' in: Rapport-Van Rij-Stam, uitgetikte versie p. 65.
Pagina 131-132. Het naar voren zetten van vijf of zes mensen. In: Van Rij-Stam. Over het hardop tellen en onmiddellijk daarbij executeren ('Nommer satoe. Nommer Dua') wordt op 5 mei 1949 tegenover het HMG verklaard door Pondi, een bananenkweker, die zich bij de verzamelde mensen van kampong Galoeng2 bevindt, en (eveneens op 5 mei 1949) door Mahoesoeng, kepala kampong Segeri, die zich tussen de mensen van Segeri bevindt. NL-HaNA, Krijgsraden te Velde, 2.09.19, inv.nr. 182.
Pagina 132. Erratum tekst tweede alinea. '... en kepala kampong van Segeri en tevens door Sangkala daeng Sioedhoe, 53 jaar en bestuursassistent in Madjene.
Pagina 132. Verklaring Saling Poea Ingga voor HMG, 5 mei 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86.
Pagina 132. Zigzaggend. In: Andere Tijden, 18 januari 2007.
Pagina 132. Schieten van Vermeulen en Rijborz en het daarover verklaren tegenover het HMG. In: Rapport-Van Rij-Stam, p. 59.
Pagina 132. Verklaring Saling Poea Ingga voor HMG, 5 mei 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86.
Pagina 132. Verklaring Jan Balthazar Doedens voor HMG, 22 juli 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86
Pagina 132. Gesprek Wim, 8 juli 2003
Pagina 132. B. Lahir, in: Andere Tijden, 18 januari 2007
Pagina 132. Asia Sitti en mevr. Sanabo. Vgl. Brief van advocatenkantoor Böhler / Zegveld inzake aansprakelijkstelling van de Staat vanwege bloedbaden in Zuid-Sulawesi in 1947 aan de Minister van BZ, 7 mei 2012, ref. 20120136.lz/lz. www.bohler.eu
Pagina 133. Schultz. Verklaring Schultz voor HMG. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86.
Pagina 133. Riepma. Verklaring Riepma voor HMG. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86.
Pagina 133. Verklaring Jan Balthazar Doedens voor HMG, 22 juli 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86.
Pagina 133. Van Rij-Stam spreekt over Galoeng-Galoeng. Naamsverwisseling tussen 'Galoeng Galoeng' en 'Galoeng2': 1) Emails van Erik Willems aan auteur, 9 oktober 2004: 'Wat blijkt: dat wat wij denken dat in Galung Galung gebeurde, was in het echt Galung Lombok, een kampong waar ik vorig jaar ook al geweest ben'. Tevens gesprek met Azarja Harmanny, NIMH, maart 2016, aan aanleiding van kaarten van de omgeving van Madjene.
Pagina 134. Verklaring Jan Balthazar Doedens voor HMG, 22 juli 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86.
Pagina 134. Verklaring J.B. Vermeulen, waarschijnlijk voor auditeur-militair in Makassar, [1947]. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86.
Pagina 134. Geciteerde verklaring van Rijborz in Rapport-Enthoven, p. 37.
Pagina 134.135. Rapport-Van Rij-Stam, uitgetikte versie p. 40.
Pagina 135. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86, verklaring Jan Bathazar Doedens.
Pagina 135. Quote Vermeulen. Ons Indië voor de Indonesiërs, p. 107.
Pagina 135. Gesprek Wim, 8 juli 2003.
Pagina 135-136. Pabitjara Kijang loopt over het terrein, in: Rapport-Van Rij Stam, rapport-Enthoven.
Pagina 135. Vgl. Indonesische site http://batarahutagalung.blogspot.nl/2012/06/galung-lombok-massacre-list-of.html (noemt 490 doden, bevat namenlijsten);
http://indonesiadutch.blogspot.nl/2013/01/the-galung-lombok-massacre.html (noemt een getal van meer dan 700 doden);
Interview met ooggetuigen op http://batarahutagalung.blogspot.nl/2012/06/pembantaian-di-galung-lombok-kesaksian.html
Pagina 136. De pabitjara, Hadji Mohammed Sarip, stelt vast dat de kort darvoor benoemde kepala kampong alweer is doodgeschoten en laat -opnieuw- een nieuwe kepala aanstellen. Hadji Mohammed Sarip voor HMG, [1949]. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86.
Pagina 136. B. Lahir. Andere Tijden, 18 januari 2007
Pagina 136. Martelaren. Rapport-Van Rij-Stam, VII De Vuurpaniek van galoeng-Galoeng, p. 58 e.v.
Pagina 136. De Leeuw verlaat het terrein en verklaart over de brandende kampongs. Verklaring W.F. de Leeuw voor HMG, 22 april [1949]. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 209.95, inv.nr. 86
Pagina 137. Gesprek Peter, 17 juli 2003
Pagina 137. ' ... drie doden...' in: NIMH, Collectie Nederlands-Indië 1945-1950, inv.nr. 0111/3, Krijgsgeschiedkundige gebeurtenissen 1947, eerste kwartaal, XVde Bat. Inf., 3e Tirralleurs-compagnie (3 Inf. XV), p. 2
Pagina 137. Vgl. de uitspraak van kolonel Kurtz in Apocalypse Now (Copplola 1979): ‘The horror… the horror...’
Pagina 137-138. Geïnspireerd op passages van Zimbardo, Het Lucifer-effect en Browning, Ganz normale Männer.
Pagina 138. 'Een juist op tijd ingrijpen...'. Overzicht van de verzetsbewegingen Mandar juli 1946-october 1947, XVe Bat. Inf., NIMH, Collectie Nederlands-Indië 1945-1950, inv.nr. 0111/3, p. 14.
Pagina 138. Verklaring assistent-resident van Madjene.
Pagina 139. Interview Vermeulen, Oss 3 juli 1983, KITLV, Collectie Ijzereef, H1284 (coll IJzereef), nr. 59, p.2.
Pagina 139. Gesprek Wim, 8 juli 2003.
Pagina 139. Interview met Peter, door Erik Willems, juni 2004.
Pagina 139. Vermeulen in Ons Indië voor de Indonesiërs, p. 104.
Pagina 139. Interview Peter, 29 juni 2004, door Erik Willems.
Pagina 139. Gesprek Jef, 22 januari 2003.
Pagina 139. Gesprek Jef, 22 januari 2003.
Pagina 139. Gesprek Herman op reunie KCT, 20 augustus 2003.
Pagina 139-140. Voordracht Koninklijke Onderscheiding in de Orde van Oranje Nassau. In: NL-HaNA, Commissie Gedragingen en Onderscheidingen, Rijborz, 2.10.58, inv.nr. 2562.
Pagina 140. Citaat '...onvermijdelijk opkomende vragen...' in: NL-HaNA, Strijdkrachten Ned.Indië, 2.13.132, inv.nr. 1229.
Pagina 139. Oplegbrief van Engles. In: Commissie Gedragingen en Onderscheidingen, NL-HaNA, Strijdkrachten Ned.Indië, 2.13.132, inv.nr. 1229.
Pagina 140. Verwrongen formuleringen, zoals ik die verwoordde op een avond van Cinemasia, Hadi Merdeka, De Balie, 23 augustus 2013.
Pagina 140-141. 'Methode-Westerling' versus 'exces' ook gehanteerd als denkkader in Nota ter orientatie van de Procureur-Fiscaal te Batavia, 12 aug 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 141. Reünie vond plaats te Roosendaal op 20 augustus 2003.
Pagina 141. Gesprekken Wim, 11 maart 1999 en 20 augustus 2003.
Pagina 141. Gesprek Herman, 20 augustus 2003.
Pagina 141. Gesprek Hans, 20 augustus 2003.
Pagina 142. Gesprek Wim, 20 augustus 2003.
Pagina 142-143. Gesprek Hans [achternaam afgeschermd], 20 augustus 2003.
Pagina 143. Getuigenissen van de gebeurtenissen rond de dood van de datoe van Soepa in NL-HaNA, Procureur-Generaal Hooggerechtshof Nederlands-Indië, 2.10.17, inv.nr. 1324.
Pagina 144. Voortzetting van de acties. Rapporten Van Rij-Stam en Enthoven en NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 144. Verklaring Oemar bin Ahmad ba Madhan voor HMG, 13 mei 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 144. Tweegevecht. Van Rij-Stam, p. 72.
Pagina 144. Verklaring Oemar bin Ahmad ba Madhan voor HMG, 13 mei 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86. De namen die Oemar noemt zijn:
Verklaring Oemar bin Ahmad ba Madhan voor HMG, 13 mei 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86. Ook in: rapport-Van Rij-Stam, p. 72.
Pagina 144-145. Rijborz. Nr. C.O./7554/ v.H. IV.Da 6. In: , Cie. Gedragingen en Onderscheidingen, 2.10.58, inv.nr. 2235
Pagina 144. Verklaring Willy Beljaars voor HMG, [1949]. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 144. Verklaring J.F. Molenkamp, 2 april 1947, waarschijnlijk voor auditeur-militair in Makassar. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 144-145. Nr. C.O./7554/ v.H. IV.Da 6. In: , Cie. Gedragingen en Onderscheidingen, 2.10.58, inv.nr. 2235.
Pagina 146. Verklaring Willy Beljaars voor HMG, [1949]. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 146. Verklaring J.F. Molenkamp, 2 april 1947, waarschijnlijk voor auditeur-militair in Makassar. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 147. Verklaring G.C.F. van Nistelrooy voor HMG, 8 augustus 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 147. Verklaring over 'gladakker'. Verklaring Wiegeraad voor HMG, 23 juni 1949, in NL-HaNA, Krijgsraden te Velde, 2.09.19, inv.nr. 182.
Pagina 147. Op 6 februari 1947 Fiatteert kolonel De Vries voor uitbreiding standrecht. In: Van Rij-Stam, uitgetikte versie, p. 15.
Pagina 147. Nota Lambers voor PG. Lambers letterlijk: ‘[…] Wij komen er aldus diep in te zitten […]’ Notitie van Lambers, 22 januari 1947. KITLV, collectie Lambers, H973, inv.nr. 44.
Pagina 147-148. Inzichten en standpunten Hooggerechtshof, Lambers en Felderhof. Nota van Lambers voor PG inzake situatie Zuid-Celebes, 19 februari 1947. Hoewel deze notitie later geschreven dan het punt waar het verhaal nu is, verwoordt de nota enkele inzichten die al langer bij Lambers en Felderhof in ontwikkeling waren: 1) Westerling is categorie apart en de aan hem verstrekte bevoegdheden kunnen niet zonder meer aan anderen verstrekt worden; 2) de labiele geestesgesteldheid van een deel van de manschappen van het knil; 3) de problematische verhouding tussen Kolonel De Vries en Westerling. KITLV, Collectie Lambers, H973, inv.nr. 48.
Pagina 148. Gesprek Herman Felderhof, 14 maart 2014.
Pagina 148. Incident met de onbetrouwbare ' aanganger' van het Nederlands bestuur, in: Verklaring G.C.F. van Nistelrooy voor HMG, 8 augustus 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
Pagina 148. Verklaring Johannes Petrus Wiegeraad voor HMG, 23 juni 1949, in NL-HaNA, Krijgsraden te Velde, 2.09.19, inv.nr. 182.
Pagina 148-149. Verklaring Frans Vos voor HMG, 2 juli 1949. In: NL-HaNA, Krijgsraden te Velde, 2.09.19, inv.nr. 182.
Pagina 149. Actielokaties en aantallen doden: rapport-Van Rij-Stam, rapport-Enthoven, diverse getuigenverklaringen in NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86 en in NL-HaNA, Krijgsraden te Velde, 2.09.19, inv.nr. 182.
Lijsten met gedode personen aan het Hoog Militair Gerechtshof overhandigd of op grond van getuigenverklaringen opgesteld in 1949:
LIJST 1
Lijst met doodgeschoten personen, opgesteld door Parlementslid NIT (Negara Indonesia Timur, Parlement van Oost-Indonesië) Hassan Alamoedi, naar aanleiding van de actie op de pasar van Paré-Paré op 14 januari 1947.
Bron: Getuigenverklaring Sjech Hasan bin Achmad Alamoedi, 56 jaar, handelaar in textiel en parlementslid NIT, tevens lid Zuid-Celebesraad. In: NL-HaNA, Krijgsraden te Velde, 2.09.19, inv.nr. 182.
LIJST 2
Lijst met doodgeschoten personen, opgesteld door Mahoeseng, de kepala van kampong Segeri naar aanleiding van de actie bij Galoeng Lombok op 1 februari 1947.
Bron: getuigeverklaring Mahoesoeng, 23 jaar, kepala kampong Segeri, district Baroe. In: NL-HaNA, Krijgsraden te Velde, 2.09.19, inv.nr. 182.
LIJST 3
Lijst met doodgeschoten personen, opgesteld door de Pabitjara van Kaijang naar aanleiding van de atie bij Galoeng Lombok op 1 februari 1947.
'Daftar nama-nama orang jang mati di Galung dari district Batuladja pada tanggal 1 Februari 1947'- Namenlijst van personen uit het district Batuladja die stierven in Galung op 1 februari 1947:
Daftar nama orang jang luka dikampung Galung - lijst met namen van mensen die gewond raakten bij kampong Galung:
De lijst is opgemaakt op 3 mei 1949 te Tinambung.
De pabitjara verklaart rond 11:00 uur tussen de 200 en 230 lijken te hebben gezien en er heel zeker van te zijn dat hij na afloop van de actie 364 lijken heeft geteld.
Bron: Getuigeverklaring Pasilong, pabitjara van Kaijang, lid Zelfbestuur van Balanipa te Tinamboeng, afgelegd op 6 mei 1949 voor het HMG. In: NL-HaNA, Krijgsraden te Velde, 2.09.19, inv.nr. 182.
LIJST 4
Lijst met doodgeschoten personen, opgesteld door La Oembeng, de djoeroetoelis (schrijver) van kampong Tippoeloe, naar aanleiding van de actie in Koelo van 9 februari 1947.
Bron: Getuigeverklaring La Oembeng, 26 jaar, djoeroetoelis kampong Tippoeloe, afgelegd op 27 april 1949 voor het HMG. In: NL-HaNA, Krijgsraden te Velde, 2.09.19, inv.nr. 182.
LIJST 5
Lijst met gevangen genomen personen (zie pagina), opgesteld door de Detachementscommandant 1e MP te Paré-Paré d.d. 27 april 1949. Van deze personen lijkt door getuigenverklaringen te zijn vastgesteld dat deze zijn doodgeschoten op de pasar van Pare-Pare op (of nabij) de autobusstandplaats op 14 januari 1947.
Voor de 24+2 namen zie pagina 112-113.
Bron: NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.
LIJST 6
Lijst met namen van doodgeschoten personen die getuige Oemar bin Ahmad ba Madhan zich nog kan herinneren van de actie van Rijborz in Aratang en Amparita van begin februari 1947.
Bron: getuigenverklaring van Oemar bin Ahmad ba Madhan, afgelegd voor het HMG, 13 mei 1949. In: NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86. Ook in: rapport-Van Rij-Stam, p. 72.
Pagina 149-150. Ilse Wentholt: Minnaarsperikelen in Makassar. Hollands Maandblad, 1998, nr. 12, p. 12.
Pagina 150. Gesprek Herman, 12 augustus 2003.
Pagina 151. Gesprek met Wim, 12 augustus 2003.
Pagina 151. Hay was op 13 augustus 1995 verschenen in het televisieprogramma Indiegangers van Frans Bromet (VPRO). De andere oud-commando's hoorden hem verklaren over zaken waarin zij zich niet herkenden. Dit had kwad bloed gezet. Gesprekken met Herman, Peter, Wim, Jan Krijgsman, Jef, 1999-2015.
Pagina 151. Brief van Piet Hidskes aan zijn zus Tiny Hidskes, Makassar 3 januari 1947.