Noten hoofdstuk 6

Voorwerk  Hoofdstuk 1  Hoofdstuk 2  Hoofdstuk 3  Hoofdstuk 4  Hoofdstuk 5  Hoofdstuk 6  Hoofdstuk 7 

Standrecht versus excessen

Pagina 152. Op 21 februari 1947 om 15:04 zet legercommandant generaal Spoor de acties stil met dit telegram: ‘Zeer dringend. Zeer geheim voor de VRIES persoonlijk van SPOOR. Elk optreden vallend buiten normale procedure VPTL van nu af verbonden herhaal verboden. Draag u op zulks met grootste nadruk onverbiddelijk tot uiterste consequenties door alle troepen te doen nakomen. Gestreng optreden blijft uiteraard geboden doch hierbij is onder geen herhaal geen voorwaarde eigen rechtelijk optreden meer geoorloofd. Bereid voor terugkeer dst spoedigst en sein mij datum gereed vertrek.’ In: NIMH, H.J. de Vries, inv.nr. 543.

Pagina 152. Citaat Engles [vindplaats nog aanvullen MH].

Pagina 152. Bijzondere Tevredenheidsbetuiging van H.J. de Vries over R.P.P. Westerling, 3 maart 1947. NL-HaNA, Strijdkrachten Ned.-Indië, 2.13.132, inv.nr. 210.

 

 

Pagina 152. Topi merah: vgl De Eenling. Hoewel Westerling hoofd was van een eenheid die meer geassocieerd worden met groene baretten dan met rode baretten, droeg Westerling zelf een rode baret. IJzereef meldt dat Westerling altijd hoofdpijn had vanwege een granaatscherf in zijn hoofd, opgelopen in de Tweede Wereldoorlog. Gesprek IJzereef, 6 februari 1999.

Pagina 152. Interview Peter, 29 juni 2006, door Erik Willems.

Pagina 152. 'De bevolking komt terug van een denkfout', in: NEFIS en CMNI, 2.10.62, inv.nr. 1338; Andere verslagen over terugkerende rust en orde in: Politiek Verslag 16-31 december 1946. In: Alg. Secretarie Ned.-Ind. Regering, 2.10.14, inv.nr. 3215; zie ook: sitrap tot 19 december 1946, in: , Alg. Secretarie Ned.-Ind. Regering, 2.10.14, inv.nr. 3652, p. 11-12: ‘een duidelijk merkbare opluchting onder de geterroriseerde kampongbevolking gebracht […].’ Hier worden ook klachten en onschuldige slachtoffers genoemd.

Pagina 152-153. Herinneringen aan de terugreis op de Melchior Treub. Onder andere in: gesprek Wim, 11 maart 1999; Gesprek Hay, 13 april 2003.

Pagina 153. 'Een uitstekend en betrouwbaar compagniescommandant...'in: Rapport-Van Rij-Stam, uitgetikte versie p. 14. Verder: van Rij-Sta, rapport-Enthoven.

Pagina 153. Interview Peter, 29 juni 2004, door Erik Willems.

Pagina 154. Twee-gevecht op de vlakte van Lisoe, waarbij de verliezer werd gedood. rapport-Enthoven, p. 32; De Moor, Westerlings oorlog, p. 148. Van Rij-Stam.

Pagina 154. Belevenissen en observatie van dienstplichtige KNIL H.C. Kavelaars op ZW Celebes, Jan 1946 – Juni 1947. Herinneringen vastgelegd op 28 juni 1977. NIMH, Kavelaars.

Pagina 154. Interview Peter, door Erik Willems, 29 juni 2004.

Pagina 154. Interview Peter, door Erik Willems, juni 2004.

Pagina 154. Nota van een ambtenaar van justitie, 1954. Adstructienota als bijlage bij het rapport-Van Rij-Stam, bestemd voor de Minister van Justitie. Deze nota is een samenvatting van de juridisch relevante en op dat moment beschikbare kennis over de Zuid-Celebesaffaire en bespreekt de daaruit mogelijk voortvloeiende strafrechtelijke consequenties. Uit bijgevoegde stuk blijkt dat deze nota is opgesteld door mr. A.D. Belinfante. 27 sept 1954. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 150.

Pagina 155. "En ook Westerling is er toe overgegaan...'in: Nota voor de procureur-generaal, 12 augustus 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.

Pagina 155. Twee voorbeelden van situaties waarin een reeds ter executie aangewezen persoon door ingrijpen van derden wordt onttrokken aan ondervraging of executie: 1) de eerste persoon werd geïdentificeerd door de Inspecteur van Politie te Makassar Pottger bij de actie in Batoea of Djongaya op 11 of 17 december 1946 ten overstaan van Westerling; 2) de tweede persoon werd geïdentificeerd bij de actie in Galoeng Lombok door Inspecteur van Politie W.F. de Leeuw op 1 feb 1947 ten overstaan van Vermeulen. NL-HaNA, Justitie/Excessen,2.09.95, inv.nr. 86, verklaringen Pottger en De Leeuw.

Pagina 155. In het Poolse dorp Jósefów verrichtten ongeveer 500 al wat oudere hamburgse politie-agenten massa-executies van joodse personen. In: Browning: Ganz normale Männer, Hoofdstuk ‘Erste Erfahrungen mit Massenmord’, Józefów, p. 86. My Lai 4 is het huizengroepje waarin een Amerikaanse compagnie op 16 maart 1968 honderden Vietnamese burgers, ook kinderen, doodschoot zonder enige militaire noodzaak. In: Seymour Hersch: Cover Up, p. 7.: ‘After an analysis of existing data, the Criminal Investigations Division concluded in a memorandum to General peers that Charlie Compganie had slain 347 Vietnamese men, women, and children in My Lai 4 on March 16, 1968.’ Oradour-sur-Glane, landelijk dorp in Frankrijk waar door het Duitse leger op 10 juni 1944 als strafexpeditie 642 mensen vermoordde. Vgl. Douglas W. Hawes: Oradour, the final verdict. The Anatomy and Aftermath of a Massacre. Stanford prison Experirment, Abu Graib en dde film Das Experiment in: Zimbardo: Het Lucifer-effect, http://lucifereffect.com/, http://heroicimagination.org/ Ook in: Das Experiment (regie Oliver Hirschbiegel, 2001). Zie ook Abram de Swaan, Compartimenten van vernietiging, 2014.

Pagina 155. Hoe diep de horde nog in de moderne mens verstopt zit. Variant op aforisme van Nietzsche: ‘Einstmals war das Ich in der Herde versteckt: und jetzt ist im Ich noch die Herde versteckt’ (In: Umwertung aller Werte, 1977. 2. Kapittel, 1882-1884, no. 176). ‘Eens was het Ik in de kudde verborgen: en nu is in het Ik nog de kudde verborgen.’ Vertaling Thomas Graftdijk. In: Herwaardering van alle waarden. Amsterdam/Meppel, Boom, 1992.

Pagina 155-156. Indeling (gevoellozen, ijverigens, onttrekkers) is globaal ontleend aan De Swaan, Zimbardo en Browning.

Pagina 156. Gesprek Hay, 13 april 2003.

Pagina 156. Dekking van de daden van toenmalige commandanten. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86, verklaring Lambers.

Pagina 156. Interview Hay, door Erik Willems, 16 mei 2006.

Pagina 156-157. De zgn. 'Beste Paul-brief', gedateerd Paré-Paré 1/2/1947. Collectie Lambers; ook in: KITLV, Collectie Lambers, H973; ook in: NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86. Deze brief wordt op 7 februari 1947 door de procureur-generaal Felderhof gebruikt bij het formuleren van een verzoek aan de auditeur-militair in Makassar om opheldering te geven over de gang van zaken rond het optreden van het DST. De auditeur-militair geeft vooralsnog tot 21 februari geen antwoord, waarop Felderhof op de 21ste februari 1947 rappeleert. Het rappel is achterhaald na het totale beëindiging van alle acties door de Legercommandant Spoor op dezelfe dag, 21 februari 1947.

 

 

Pagina 157. De Swaan, Compartimenten van vernietiging. Arendt, Eichmann in Jerusalem, p. 178-179.

Pagina 157. Interview Hay, 12 april 2006, door Erik Willems.

Pagina 157. Gesprek Wim, 8 juli 2003.

Pagina 158. Het D.S.T. heet na 1 januari 1948 het K.S.T., Korps Speciale Troepen.

Pagina 158. Verklaring De Vries voor HMG, 4 juni 1949. NL-HaNA, Justitie/Excessen, 2.09.95, inv.nr. 86.

Pagina 158. 'Een KNIL-soldaat...' Betreft quote van Cor van Os, KNIL Watampone, VPRO, Het Spoor terug, Afscheid van Indië, afl. 4, De oorlogsmisdaden, 24 april 1988.

Pagina 158. Interview Hay, door Erik Willems 12 april 2006.

Pagina 158. Besluit van de nationalisten om het verzet te staken totdat de Nederlandse tegenterreur overwaait. In: Harvey, Tradition, p. 177.

Pagina 158. Vergadering in de bergkampong Pacceke (ook wel geschreven als Patjeke) van Andi Mattalatta en Saleh Lahede, beide direct door Kahar Muzakkar vanaf Java geïnstrueerd de tri-divisie Hassanudin op te zetten. Twee expedities worden geleid door deze vormalige studenten die zelf van Celebes afkomstig zijn. Beide jongens zijn afkomstig van Celebes, van kindsaf aan bevriend en opgeleid op Nederlandse scholen. Lahede is goed in politieke analyses en redevoeringen, Mattalatta komt uit een milieu van bestuurders en is een atleet en een vechter. ZC wordt in drie gebieden verdeeld: 1) Regiment I, Paré-Paré, commandant Andi Selle; 2) Regiment II, Makassar, cdt Andi Padjonga; 3) regiment III, Loeweo, cdt Andi Djemma. Vgl. Harvey, Tradition, p. 177-182; IJzereef, De Zuid-Celebesaffaire, p. 122.

Pagina 158. De eerste keer dat Kahar Muzakker genoemd wordt in materiaal van de inlichtingendienst NEFIS is op 30 juli 1946 (NL-HaNA, NEFIS en CMI, 2.10.62, inv.nr. 2903). De NEFIS merkt dan op dat er in de Maleische uitgave van de Almanak voor Volkslectuur een portret voorkomt van de Islamitsiche student KAHIR MOEZAKIR, afkomstig uit de moderne, godsdienstige beweging van Egypte. Er wordt gemeld dat hij de Republiek Indonesia verbonden ou zijn in een hoge functie. De Politie probeert een portret van MOEZAKIR te verkrijgen, hetgeen niet lukt. Pas aan het einde van 1946 wordt uit inbeslaggenomen materiaal duidelijk dat Kahar Muzakker al sinds 24 maart 1946 beschikt over een volmacht van hoge Republikeinese militairen, waaronder opperbevelhebber Soedirman, om de gewapende strijd op Zuid-Celebes te organiseren (NL-HaNA, NEFIS en CMI, 2.10.62, inv.nr. 4227, p. 4). Mattalatta en Lahede kregen op 1 november 1946 formeel opdracht van Muzakker om het expeditieleger naar Celebes te organiseren NL-HaNA, NEFIS en CMI, 2.10.62, inv.nr. 4227; NL-HaNA, Alg. Secretarie Ned.-Ind. Regering, 2.10.14, inv.nr. 3215). Vgl. Harvey, Tradition.

Paginq 159. Politieke Verslagen, maart 1947 t/m juli 1947. , Alg. Secretarie Ned.-Ind. Regering, 2.10.14, nr. 3215 en 3216.

Pagina 159. Gesprek Wim, 8 juli 2003.

Pagina 159-160. Achter het Nieuws, VARA-televisie, 30 juni 1969.

Pagina 160. Westerling overhandigt zijn pistool. Gesprek Hay, 13 april 2003.

pagina 160. Makassaarsche Courant, 4 maart 1947. NL-HaNA, Strijdkrachten Ned.-Indië, 2.13.132 nr. 1229.

Pagina 160. Brief van Piet Hidskes, Batavia, 25 maart 1947.

Pagina 160. Gesprek Harry Burgers, 9 november 2012. Uitspraak over 'met één vuistslag doodslaan' in: gesprek met Harry Burgers, 29 augustus 2015.

Pagina 160. Brief van Piet Hidskes, Batavia, 26 mei 1947.